In België zullen we in onze achtertuin met name een aantal huismussen tegenkomen. Op een enkele dag in het jaar zal je de lucht in kijken en denken: ‘Goh, de spanwijdte van die vogel kan wel langer dan ik zelf zijn’.
De grootste vogel ter wereld is de Andescondor. Of wij deze vogel ook met eigen ogen zullen bewonderen, waar hij vandaan komt en wat hem zo uniek maakt, zal je lezen in deze blog.
Titel
Wellicht spreekt de titel die de Andescondor als grootste vogel heeft gekregen, niet echt de waarheid. De Andescondor is namelijk helemaal niet de vogel met de grootste spanwijdte, een tweetal andere vogels zou hem van zijn troon stoten. De grote albatros/ reuzenalbatros heeft namelijk een spanwijdte van maximaal 3,7 meter, de kroeskoppelikaan van wel 3,5 meter. Waarom is de Andescondor dan toch de grootste vogel?
Met een spanwijdte van 3,2 meter zal de vogel wellicht niet het grootste eruit zien, wel heeft de vogel het grootste vleugeloppervlak. Dat betekent dat in verhouding alsnog te titel aan de vogel kan worden toegeschreven.
Kenmerken
Niet alleen de grootte van de Andescondor maakt hem uniek in zijn soort. Hier volgt een aantal andere kenmerken dat een zo goed mogelijk beeld van de vogel zal creëeren:
- Naam: Andescondor, in het Latijn Vultur Gryphus
- Soort: Gier. Gieren zijn aasetende roofvogels. Ze staan bekend om een uiterlijk met een kale kop.
- Lengte: een spanwijdte (van vleugelpunt tot vleugelpunt) 2,7 tot 3,2 meter. Van kop tot staart varieert de lengte tussen ongeveer 1,2 en 1,3 meter.
- Gewicht: vrouwtjes zijn met 8 tot 11 kg iets lichter dan de mannetjes, waarvan het gewicht tussen de 11 en 15 kg ligt.
- Leeftijd: tot wel 50 jaar
- Voedsel: de gier zal zich vooral voeden met restanten van kadavers. Hij aast op overgebleven vlees van zoogdieren, zoals lama’s.
- Uiterlijk: de vogel heeft een kale kop, met een witte kraag. De veren zijn zwart en op de vleugels zal je (als ze volwassen zijn) witte strepen zien. Mannetjes onderscheidden zich van de vrouwtjes met een rode kam op hun kop.
Met deze kenmerken is al een duidelijk beeld van de vogel te creëeren, maar er zijn nog meer zaken die de vogel omschrijven.
Leefgebied
De Andescondor zal als lid van ‘de gieren van de nieuwe wereld‘ eigenlijk alleen te zien zijn in Zuid-Amerika. Niet geheel verrassend ligt hier ook het gebergte de ‘Andes’. Waar zijn naam vandaan komt is nu ook duidelijk. Het gebergte omvat grond in landen als Venezuela, Chili, Argentinië, Peru en Ecuador.
De verblijfplaats van de Andescondor is vaak op rotswanden. Ze leven hier met meerdere families samen. Territoriaal gedrag zal er niet in grote mate voorkomen. Als het wel gebeurt dan is dat om de beste plekjes, die uit de wind en zon zijn. Even klimmen zal je wel moeten doen om een dergelijk nest te vinden. Andescondors kunnen namelijk overleven tot een hoogte van ongeveer 5000 meter. De reden hiervoor is dat ze op die manier goed hun prooien in de gaten kunnen houden.
Vliegen
De gieren hebben krachtige vleugels en zijn in staat om op grote hoogte te vliegen. Om te kunnen opstijgen, maken Andescondors vaak gebruik van thermiek, de opwaartse luchtstromen die ontstaan door de opwarming van de grond. Door deze opwaartse luchtstromen kunnen ze opstijgen zonder veel energie te hoeven gebruiken. Ze zullen dan hun vleugels uitspreiden en cirkelen in de lucht, waarbij ze steeds hoger en hoger gaan.
Wanneer ze eenmaal hoog genoeg zijn, zullen ze hun vleugels in een V-vorm spreiden en gebruik maken van de luchtstromen om te zweven en te dalen. Dit stelt hen in staat om grote afstanden te overbruggen met minimale inspanning. Soms vliegen de gieren tot wel 200 kilometer op een dag om voedsel te zoeken.
Over het algemeen zijn Andescondors dus zeer efficiënte vliegers en kunnen ze lange tijd in de lucht blijven zonder veel energie te gebruiken. Zo zouden ze maar 1% van de vliegtijd met hun vleugels klapperen.
Het is moeilijk om de vogel op de foto te zetten, omdat deze vaak heel hoog vliegt. Bovendien vliegen de condors vaak samen in een groep. Vanaf de grond zal het er daarom meer uitzien als een zwarte vlek, dan daadwerkelijk het aanzicht van een vogel.
Voortplanting
Ietwat voor de hand liggend zal de vermenigvuldiging van de dieren plaatsvinden door het uitbroeden van bevruchte eieren, net als menig ander vogel. Over de voortplanting van Andescondor zijn een paar leuke feitjes bekend:
- De gieren zijn overwegend monogaam; ze zullen naar alle waarschijnlijkheid maar één partner hebben.
- Als een mannetje klaar is om te paren, dan zal zijn kam op zijn hoofd van kleur veranderen. De rode kleur verandert naar geel.
- Elke 2 jaar zal het vogelpaar eieren leggen.
- Na ruim 5 jaar zijn de vogels geslachtsrijp en zullen ze voor het eerst ouders worden.
- Niet de moeder, maar de vader is het meest bezig met het voeden van de jongen.
- Zowel moeder als vader zit op het nest om te broeden.
- Na de geboorte blijven de jongen minimaal 2 jaar bij hun ouders.
Na ongeveer 55 dagen zal het ei uitkomen. Daaruit verschijnt dan een leuk donzig kuikentje, die snel uitgroeit tot de grootte van zijn ouders.
Bedreiging
Helaas wordt de condor op steeds minder plekken waargenomen. Verschillende (menselijke) factoren zorgen ervoor dat de vogels sneller overlijden dan wat wenselijk is. Omdat de condor relatief langzaam voortplant, komt de vogel op steeds minder plekken voor. Je zal in Paraguay of Brazilië al niet meer tegenkomen. Het dier wordt nog niet beschermd onder de noemer ‘bedreigde diersoort’, maar wordt wel nauwlettend in de gaten gehouden.
Conclusie
De Andescondor is een indrukwekkende vogelsoort die voornamelijk in de bergen van Zuid-Amerika leeft. Met zijn krachtige vleugels en enorme spanwijdte is hij een uitstekende vlieger. Als aaseter is de Andescondor van groot belang voor het ecologische evenwicht in zijn habitat en speelt hij een belangrijke rol in de natuurlijke afbraak van organisch materiaal.
Het is belangrijk dat we deze prachtige vogels beschermen en hun natuurlijke omgeving behouden, zodat ze nog lang kunnen blijven bestaan en ons kunnen blijven fascineren met hun indrukwekkende vlucht en aanwezigheid.
